LEASING PORTALI

Kiracı Risk Değerlemesi

 

Leasing şirketlerinin, kendilerine verilen belgeler ve sağladıkları diğer bilgilerden yararlanarak kiralama için başvuran Kiracı firmaların kredi değerlemesini saptamak üzere bu kiralama işlemi nedeniyle karşılaşmaları muhtemel riskleri rakamsal olarak derecelendirme çalışması yapmaları gerekmektedir.

 

Karşılaşılması muhtemel risklerin derecelendirilmesini sağlamak üzere Excel dosyası olarak “Risk Değerlemesi Programı” ve "Modülü"  hazırlanmıştır. Bu modülün kullandığı bilgiler, yaptığı hesaplamalar ve ürettiği sonuçlar aşağıda özetlenmektedir.

 

RİSK DEĞERLEME VE DERECELENDİRME PROGRAMI

RİSK DEĞERLEME MODÜLÜ

 

1. Kullanılan Bilgiler

 

1.1       Para Cinsi

            Girişi yapılacak para cinsleri TL, USD ve EUR olarak belirlenmiştir.

            TL için 1, USD için     2, EUR için     3

Kodu yazılacaktır.

 

1.2       Piyasa Tahminleri

1.2.1    Döviz Kurları Tahmini

            “Dönem Başı” Bölümüne İşlem Tarihinde geçerli olan kurlar yazılacaktır.

            Her Döviz cinsinin gelecek 5 yıl için tahmin edilen artış oranları yazılacaktır.

1.2.3    Kurumlar/Gelir Vergisi Oranları

            Gelecek 5 yıl için tahmin edilen Kurumlar/Gelir Vergisi oranları yazılacaktır.

1.2.4    Amortisman Oranları

            Gelecek 5 yıl için tahmin edilen Amortisman oranları yazılacaktır.

 

1.3 Kiracı İle İlgili Bilgiler ve Tahminler

1.3.1    Kiracının Adı/Unvanı

            Tescil edilmiş olan firma adı veya unvanı tam olarak yazılacaktır.

1.3.2    Sicil Kaydı, Kimlik Numarası ve Kuruluş Tarihi

            Bu bilgiler noksansız olarak ilgili bölümlere yazılacaktır.

1.3.3    Kiracının Yapısal Durumu     

            Şahıs Firması veya Şirket Cinsine ait bölümlerden uygun olanına 1 yazılacaktır.

1.3.4    Kiracının Yönetimsel Durumu

            Firmanın “Kurumsallık” durumuna ait bölümlerden uygun olanına 1 yazılacaktır.

1.3.5    Bilanço Rakamları

            Kiracının son 3 yıllık bilanço rakamları işaretlenmiş olan ilgili bölümlere yazılacaktır.

1.3.6    Gelir Tablosu Rakamları

            Kiracının son 3 yıllık gelir rakamları işaretlenmiş olan ilgili bölümlere yazılacaktır.

1.3.7    Kiralanan Malın Sağlayacağı Ek Satış Artışı Oranı Tahmini

Kiraalanan malın işletmeye alınması ile firma satışlarında gelecek 5 yılda beklenen artışlar oransal olarak ilgili bölümlere yazılacaktır.

 

1.4 Leasing (Kiralama) İşlemi İle İlgili Bilgiler

1.4.1    Leasing işleminin para cinsi, faturanın para cinsi, faturanın tutarı, peşinat tutarı,

Belgelenmiş diğer maliyet para cinsi ve tutarı, Eklenecek finansman gideri para cinsi ve tutarı, İşlem (Kırtasiye) gideri karşılığı para cinsi ve tutarı, Leasing işleminde kullanılacak yıllık bileşik faiz oranı, Uygulanacak KDV oranı, Leasing işleminin vadesi (Yıl Olarak), Kira dönemi (Aylık, 3 Aylık  vs.), Kira dönemi başlangıcı (Dönem başı veya sonu) bilgileri işaretlenen bölgelere yazılacaktır.

 

 

1.5       Risk Unsurları İle İlgili Tahminler

1.5.1    Finansal Rasyoların Ağırlık Oranları

Likidite, Mali, Faaliyet ve Karlılık rasyolarına verilecek ağırlık oranları belirlenen bölümlere yazılacaktır.

1.5.2    Finansal Gelişim Referans Katsayıları

Aktif toplamı, Özsermaye, Faaliyet karı, Net kar ve İşletme sermayesindeki gelişmelerin değerlendirilmesinde kullanılacak katsayı rakamları belirlenen bölümlere yazılacaktır.

• Leasing İşleminden Kaynaklanan Risklerin Değerlendirme Katsayıları

  Leasing işleminin gelecek 5 yıllık dönemde karlılık ve nakit akışı üzerindeki etkisinin değerlendirilmesinde kullanılacak katsayı rakamları ile leasing işleminin son yıl bilançosu aktif toplamına oranının değerlendirilmesinde kullanılacak katsayı rakamları belirlenen bölümlere yazılacaktır.

• Protesto ve Çek Yasaklılık Durumu

  İnceleme tarihi, Bilgi kaynağı, Değerlendirmede kullanılacak yıl sayıları, Protesto ve Çek yasaklılık adedi, toplam tutarları ve son kayıt tarihleri ilgili bölümlere yazılacaktır.

• Birleştirilmiş (Memzüç) Risk Durumu

  İnceleme tarihi, Bilgi kaynağı, Birleştirilmiş nakdi risk ve gayrınakdi risk toplam tutarları ilgili bölümlere yazılacaktır.

• Faaliyet Süresi

  Firmanın faaliyet süresinin değerlendirilmesinde kullanılacak katsayı rakamları belirlenen bölümlere yazılacaktır.

• Leasing İşleminin Süresi

  Leasing işleminin süresinin değerlendirilmesinde kullanılacak katsayı rakamları belirlenen bölümlere yazılacaktır.

• Sektör Riski

  Sektörlerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere her sektör için 0,00-1 arasında bir risk ihtimal oranı tahmin edilecek ve bu rakam belirlenen bölümlere yazılacaktır. Ayrıca, firma hangi sektörde faaliyet gösteriyor ise o sektörün satırına 1 yazılacaktır.

   

   

  2. Yapılan Hesaplamalar

   

• Piyasa Tahminleri

  2.1.1    Döviz Kurları Tahmini

  Girilen dönem başı kur rakamları ile gelecek 5 yıl için artış oranları kullanılarak her yıla ait döviz kur rakamları hesaplanır ve ilgili bölümlere yazılır.

   

  2.2       Risk Unsurları Risk Ağırlık Oranları ve Risk İhtimali Risk Ağırlık Oranları

  Uluslararası uygulamalrdan elde edilen bilgilerden yararlanılarak belirlenen risk unsurlarının ve risk ihtimallerinin hesaplanmasında kullanılmak üzere en düşük 0,10 ve en yüksek 1,00 olmak üzere 5 kademede “Risk Etki Oranları” ve éRisk İhtimal Oranları” katsayıları belirlenmiştir. Bu katsayılar aşağıda açıklanan risk etki ve ihtimal notlarının hesaplanmasında kullanılmaktadır. (Bakınız Risk Derecelendirme Tablosu)

   

  2.3       Kiracı İle İlgili Bilgiler ve Tahminler

  2.3.1    Bilanço Rakamları Artış Oranları

  Son 3 yıllık bilanço rakamları kullanılarak (Bir Önceki/İki Önceki) ve (Son Dönem/Bir Önceki) olmak üzere her bilanço satırı için artış (Azalış) oranları hesaplanarak ilgili bölümlere yazılır.      

   

  2.3.2    Gelir Tablosu Rakamları Artış Oranları

  Son 3 yıllık gelir tablosu rakamları kullanılarak (Bir Önceki/İki Önceki) ve (Son Dönem/Bir Önceki) olmak üzere her gelir tablosu satırı için artış (Azalış) oranları hesaplanarak ilgili bölümlere yazılır.          

  2.3.3    İşletme Sermayesi Artış Oranları

  Son 3 yıllık bilanço rakamlarından hesaplanan işletme sermayesi kullanılarak (Bir Önceki/İki Önceki) ve (Son Dönem/Bir Önceki) olmak üzere her yıl için artış (Azalış) oranları hesaplanarak ilgili bölümlere yazılır.

   

  Son Yıla Ait Satış/Maliyet Oranı ve Beklenen Kar Rakamları

              Son dönem gelir tablosu rakamları kullanılarak (Satış Toplamı/Maliyet Toplamı) oranı hesaplanarak ilgili bölümlere yazılır.  Gelecek her yıl için daha önce tahmin edilerek ilgili bölüme yazılmış olan satış artış oranları bir önceki yıl satış rakamına uygulanarak o yıla ait satışlardaki artış tutarı belirlenir. Bu tutara (Satış Toplamı/Maliyet Toplamı) oranı uygulanarak o yıla ait maliyetlerdeki artış tutarı hesaplanır. Son olarak o yıla ait satış artış tutarı ile maliyet artış tutarı arasındaki fark o yıla ait beklenen kar olarak bulunur.

   

   

  2.4 Leasing (Kiralama) İşlemi İle İlgili Bilgiler

  2.4.1    Leasing İşlemi İle İlgili Hesaplamalar

  Daha önce yazılmış bulunan Leasing işleminin para cinsi, faturanın para cinsi, faturanın tutarı, peşinat tutarı, Belgelenmiş diğer maliyet para cinsi ve tutarı, Eklenecek finansman gideri para cinsi ve tutarı, İşlem (Kırtasiye) gideri karşılığı para cinsi ve tutarı bilgileri ile dönem başı döviz kurları kullanılarak tüm bu bilgilerin diğer para cinslerinden karşılığını gösteren tutarları hesaplanarak ilgili bölümlere yazılır.

  Daha önce yazılmış olan ödemelere ve para cinslerine ait bilgiler kullanılarak Leasing para cinsi üzerinden “Kiralamaya Esas Olacak Tutar” heasplanır ve ilgili bölüme yazılır.

  Daha önce yazılmış olan Leasing işleminde kullanılacak yıllık bileşik faiz oranı kullanılarak, her bir kira dönemi için kullanılacan “Nominal Faiz Oranı” hesaplanır ve ilgili bölüme yazılır.

  Daha önce yazılmış olan vade(Yıl) ve kira dönemi bilgileri kullanılarak kira sayısı hesaplanır ve ilgili bölüme yazılır.

  Daha önce yazılmış olan Uygulanacak KDV oranı, Leasing işleminin vadesi (Yıl Olarak), Kira dönemi (Aylık, 3 Aylık vs.), Kira dönemi başlangıcı (Dönem başı veya sonu) bilgileri işaretlenen bölgelere yazılacaktır.

  Yukarıdaki şekilde hesaplanan bilgiler kullanılarak leasing kira tutarları, kira KDV tutarları, toplam kira tutarları, KDV dâhil toplam kira tutarları, TL olarak toplam kira tutarları ve KDV dâhil TL olarak toplam kira tutarları hesaplanarak ilgili böümlere yazılır.

  Bilgileri girilmiş olan leasing işleminin anapara ve faiz tablosu (Amortizasyon) hesaplanarak yazılır.

   

  Leasing İşleminin Mali Yapıya Olan Etkisi

  Leasing işlemi ile ilgili yukarıda belirtilen hesaplamalar kullanılarak bu işlemin firmanın mevcut finansal yapısına gelecek 5 yıllık dönemde kar artışına ve nakit akışına etkisi hesaplanmaktadır. Bu leasing işlemi dikkate alınarak hesaplanan 5 yıllık dönem sonunda ulaşılacak karlılık rakamı ve nakit durumu dönem başındaki değerlere göre artış sağlamış ise bu leasing işleminin mali yapının gelişmesinde olumlu olarak etkili olacağı sonucuna ulaşılacaktır.

   

  2.5       Risk Unsurları İle İlgili Tahminler

  2.5.1    Finansal Rasyolar

  Yukarıda belirtilen risk unsurları ile ilgili olarak tahmin edilen veya hesaplanan risk katsayıları ve referans katsayıları kullanılarak bu rasyoların gösterdikleri gelişmelerden doğabilecek “Risk Derecesi” hesaplanır. Bulunan rasyo gelişmeleri risk dereceleri, Likidite, Mali, Faaliyet ve Karlılık rasyolarına verilen ağırlık oranları ile çarpılır ve sonuçta her grup rasyo gelişmesinin ağırlıklı “Risk Etki Notu” hesaplanır.

  2.5.2    Finansal Gelişim

  Aktif toplamı, Özsermaye, Faaliyet karı, Net kar ve İşletme sermayesindeki gelişmelerin değerlendirilmesinde kullanılacak katsayı rakamları kullanılarak her finansal gelişim grubundan kaynaklanabilecek ağırlıklı “Risk Etki Notu” hesaplanır.

   

  Leasing İşleminden Kaynaklanan Risk

  Leasing işleminin gelecek 5 yıllık dönemde karlılık ve nakit akışı üzerindeki etkisini ifade eden oransal rakamlar ile leasing işleminin son yıl bilançosu aktif toplamına oranını kullanılarak her iki husustan oluşabilecek ağırlıklı “Risk Etki Notu” hesaplanır.

   

  Protesto ve Çek Yasaklılık Durumu

  Protesto ve Çek yasaklılık bilgileri kullanılarak her bir durumun risk oranı ve ağırlıklı “Risk İhtimal Notu” hesaplanır.

   

  Birleştirilmiş (Memzüç) Risk Durumu

  Birleştirilmiş nakdi risk ve gayrınakdi risk toplam tutarları bilgileri kullanılarak her bir durumun risk oranı ve ağırlıklı “Risk İhtimal Notu” hesaplanır.

   

  Faaliyet Süresi

  Firmanın faaliyet süresinin değerlendirilmesinde kullanılacak katsayı rakamları kullanılarak ağırlıklı “Risk İhtimal Notu” hesaplanır.

   

  Leasing İşleminin Süresi

  Leasing işleminin süresinin değerlendirilmesinde kullanılacak katsayı rakamları kullanılarak ağırlıklı “Risk İhtimal Notu” hesaplanır.

   

  Kiracının Yapısal ve Yönetimsel Durumu

  Daha önce belirlenmiş olan Kiracının yapısal ve yönetimsel durumu ve “Risk Unsurları Risk Ağırlık Oranları” kullanılarak ağırlıklı “Risk İhtimal Notu” hesaplanır.

   

  Sektör Riski

  Belirlenen ilgili sektöre ait referans risk oranı kullanılarak ağırlıklı “Risk İhtimal Notu” hesaplanır.

   

   

  3. Sonuç ve Değerlendirme

  3.1       Toplam Risk Notu

  Yukarıdaki hesaplamalar sonucunda her ana unsur için bulunan “Risk Etki” notu toplamının ortalaması ile her ana unsur için bulunan “Risk İhtimal” notu toplamının ortalamasını teşkil eden 2 rakam birbirleri ile çarpılarak toplam “Risk Notu” hesaplanır.

   

  3.2       Bulunan risk notunun aşağıdaki “Risk Derecelendirme Tablosu” ndaki yeri belirlenir

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

  Toplam risk notunun risk derecelendirme tablosundaki yerine göre aşağıdaki örnekte olduğu gibi risk derecelendirme notu da verilebilir.